Sperm DNA Hasar Testi

Sperm DNA hasar testi, spermlerde DNA bütünlüğünü ölçerek gebelik şansını ve tüp bebek başarısını etkileyebilecek fragmantasyon oranını gösteren özel bir laboratuvar testidir.

Sperm DNA hasarı, spermin taşıdığı genetik bilginin kırılması, bozulması veya bütünlüğünün kaybolması durumunu ifade eder. Bu hasar klasik spermiogram testlerinde tespit edilemez. Spermiogram testinde spermin sayısı, hareketliliği ve morfolojisi normal görünse bile DNA bütünlüğünde ciddi sorunlar olabilir. Sperm DNA hasar testi (DNA fragmantasyon testi) bu noktada devreye girer. TUNEL, SCSA, Halosperm (SCD) veya Comet gibi ileri yöntemlerle spermin DNA bütünlüğü değerlendirilir. Testin amacı, özellikle açıklanamayan infertilite, tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı ve tekrarlayan gebelik kayıplarında erkek kaynaklı genetik faktörleri ortaya koymaktır.

Sperm DNA Hasarı Belirtileri

Sperm DNA hasarı belirtileri tekrarlayan gebelik kaybı, açıklanamayan infertilite ve tüp bebek başarısızlığı olabilir.

Sperm DNA hasarı, erkeklerde doğrudan gözlemlenebilecek fiziksel bir belirti oluşturmaz. Bu nedenle hastalar genellikle hiçbir şikâyet yaşamadan kısırlık sorunuyla karşılaşabilir. Ancak klinik pratikte şu durumlar, DNA fragmantasyonu olasılığını düşündürür:

• Tekrarlayan düşükler (RPL): Kadın faktörleri normal olsa bile, sperm DNA’sındaki kırıklar embriyonun sağlıklı gelişimini engelleyebilir.
• Açıklanamayan infertilite: Klasik sperm testleri normal sonuç verse bile gebelik oluşmayabilir.
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları (RIF): Embriyo transferi sonrası tutunma olmaması, genetik bütünlüğü bozuk spermlerle ilişkili olabilir.
• İleri yaş ve yaşam tarzı faktörleri: Sigara, alkol, obezite, stres ve çevresel toksinler DNA bütünlüğünü bozabilir.
• Varikosel ve enfeksiyon öyküsü: Özellikle oksidatif stres oluşturan hastalıklar, DNA fragmantasyonunu artırır.

Sperm DNA hasarını düşündürebilecek durumlar:

1. Tekrarlayan gebelik kaybı
2. Açıklanamayan infertilite
3. Tüp bebek başarısızlığı
4. İleri baba yaşı
5. Sigara, alkol, çevresel toksinler
6. Varikosel veya geçirilmiş enfeksiyon

Spermde DNA Hasarı Nasıl Anlaşılır?

Spermde DNA hasarı yalnızca özel laboratuvar testleriyle anlaşılabilir, rutin spermiogram testi bu durumu göstermez.

Sperm DNA hasarı, standart semen analizi (spermiogram) ile tespit edilemez. Çünkü spermiogram yalnızca sayı, hareketlilik ve morfoloji gibi temel parametreleri ölçer. Ancak DNA kırıkları veya yapısal bozukluklar bu testlerde görünmez. Bu nedenle infertilite araştırmalarında ileri düzey testler uygulanır.

Başlıca kullanılan yöntemler şunlardır:

• TUNEL Testi: Spermin DNA’sındaki kırıkları floresan mikroskopi ile gösterir.
• SCSA (Sperm Chromatin Structure Assay): Flow sitometri kullanarak DNA fragmantasyon indeksini (DFI) ölçer.
• Halosperm (SCD) Testi: Spermin etrafında oluşan halo yapısını inceleyerek DNA bütünlüğünü değerlendirir.
• Comet Testi: DNA kırıklarını elektroforez ile görüntüler.

Bu testlerin ortak amacı, spermin genetik bütünlüğünü ortaya koymaktır. Her yöntemin avantajı ve sınırlılığı vardır; bu nedenle hangi testin kullanılacağı, laboratuvar altyapısı ve klinik ihtiyaca göre değişir.

Sperm DNA Hasar Testi Neden Yapılır?

Sperm DNA hasar testi, tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkları, açıklanamayan infertilite ve gebelik kayıplarında erkek kaynaklı genetik sorunları ortaya koymak için yapılır.

Sperm DNA hasarı, kısırlık araştırmalarında önemli bir parametredir. Çünkü klasik spermiogram testi normal görünse bile DNA’daki kırıklar gebelik şansını olumsuz etkileyebilir. Bu nedenle belirli klinik durumlarda sperm DNA hasar testi yapılması önerilir:

• Açıklanamayan infertilite: Çiftlerde tüm rutin testler normal çıkmasına rağmen gebelik oluşmuyorsa, gizli neden olarak DNA fragmantasyonu araştırılır.
• Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı (RIF): Kaliteli embriyo transfer edilmesine rağmen gebelik sağlanamıyorsa, sperm DNA hasarı olasılığı yüksektir.
• Tekrarlayan gebelik kayıpları (RPL): Embriyo tutunmasına rağmen düşükler oluyorsa, spermin genetik bütünlüğü sorgulanır.
• İleri baba yaşı: 40 yaş üstü erkeklerde DNA kırıkları daha sık görülür.
• Varikosel veya geçirilmiş enfeksiyon öyküsü: Bu hastalıklar oksidatif stresi artırarak DNA bütünlüğünü bozabilir.
• Yaşam tarzı faktörleri: Sigara, alkol, obezite, stres ve çevresel toksinler DNA hasarını artırır.

Sperm DNA hasar testinin yapılma nedenleri:

1. Açıklanamayan infertilite
2. Tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı
3. Tekrarlayan düşükler
4. İleri baba yaşı
5. Varikosel ve enfeksiyon öyküsü
6. Sigara, alkol ve çevresel toksinlere maruz kalma

Sperm DNA Hasar Testi Nasıl Yapılır?

Sperm DNA hasar testi, verilen semen örneğinin laboratuvarda TUNEL, SCSA, Halosperm veya Comet gibi yöntemlerle DNA bütünlüğü açısından incelenmesiyle yapılır.

Sperm DNA hasar testi, tıpkı klasik spermiyogram gibi semen örneği verilmesiyle başlar. Hastadan genellikle 2–7 günlük cinsel perhiz sonrası mastürbasyon yoluyla örnek alınır. Örnek laboratuvara ulaştıktan sonra, DNA bütünlüğünü ölçmek için özel analiz yöntemleri kullanılır.

Başlıca yöntemler şunlardır:

• TUNEL Testi: DNA’daki kırıkları floresan boyalarla işaretleyerek mikroskop altında gösterir.
• SCSA (Sperm Chromatin Structure Assay): Flow sitometri cihazı ile binlerce spermin DNA fragmantasyon indeksini (DFI) ölçer.
• Halosperm (SCD) Testi: Spermin etrafında oluşan halo yapısına bakarak DNA bütünlüğünü değerlendirir.
• Comet Testi: Spermlerin DNA’sındaki kırıkları elektroforez tekniğiyle “kuyruk” şeklinde görüntüler.

Hangi yöntemin uygulanacağı laboratuvarın teknik altyapısına ve hekimin tercihine bağlıdır. Her yöntem farklı avantajlar sunar, bu nedenle test yorumlanırken kullanılan yöntem mutlaka belirtilmelidir.

Sperm DNA Hasar Testi Kaç Günde Çıkar?

Sperm DNA hasar testi sonucu kullanılan yönteme ve laboratuvara göre değişmekle birlikte genellikle 1 ila 10 gün arasında çıkar.

Sperm DNA hasar testinin sonuç süresi, uygulanan yönteme, laboratuvarın teknik altyapısına ve iş yoğunluğuna göre değişiklik gösterebilir. Genel olarak:

• Halosperm (SCD) Testi: Daha pratik bir yöntemdir, sonuçlar genellikle 1–2 gün içinde verilir.
• SCSA (DFI) Testi: Flow sitometri cihazı gerektirir, sonuçlar çoğu merkezde 1–3 gün içinde alınabilir.
• TUNEL Testi: Daha karmaşık bir analizdir, raporlama süresi genellikle 5–10 gün sürebilir.
• Comet Testi: En detaylı yöntemlerden biri olduğu için sonuçların çıkması 7–10 günü

Kullanıcı açısından önemli olan nokta, test sonucunun yalnızca “kaç günde çıktığı” değil, aynı zamanda doğru ve güvenilir şekilde yorumlanmasıdır. Çünkü her yöntemin eşik değerleri farklıdır.

Sperm DNA hasar testi sonuç süreleri:

• Halosperm (SCD): 1–2 gün
• SCSA (DFI): 1–3 gün
• TUNEL: 5–10 gün
• Comet: 7–10 gün

Sperm DNA Hasar Testi Sonucu Kaç Olmalı?

Sperm DNA hasar testi %15’in altı normal, %15–30 arası sınırda, %30’un üzeri yüksek hasar kabul edilir. Ama sperm DNA hasar testi sonucu kullanılan yönteme göre değişir.

Sperm DNA hasar testi sonuçları “DNA Fragmantasyon İndeksi (DFI)” olarak raporlanır. Ancak kesin sınır değerler kullanılan test yöntemine göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle rapor yorumlanırken mutlaka hangi yöntem kullanıldığı belirtilmelidir. Genel klinik kabul şu şekildedir:

• %0 – 15 arası: Normal DNA bütünlüğü, gebelik için yüksek başarı şansı.
• %15 – 30 arası: Sınır değer; doğal gebelik mümkün olsa da düşük riski artabilir, tüp bebek başarı oranları azalabilir.
• %30 ve üzeri: Yüksek DNA fragmantasyonu; gebelik şansı düşer, düşük riski artar, yardımcı üreme tekniklerinde alternatif yaklaşımlar (IMSI, testiküler sperm kullanımı) önerilebilir.

Önemli nokta, bu değerlerin kesin tanısal sınırlar olmadığıdır. Klinik tablo, diğer test sonuçları ve çiftin öyküsüyle birlikte değerlendirilir. Ayrıca AUA ve ESHRE gibi uluslararası kılavuzlar, SDF testlerinin rutin kullanılmasını önermemekte; ancak RPL (tekrarlayan gebelik kaybı) veya RIF (tekrarlayan tüp bebek başarısızlığı) gibi özel durumlarda faydalı olabileceğini belirtmektedir.

Sperm DNA Hasar Testi Fiyatı

Sperm DNA hasar testi fiyatı, özel laboratuvarlarda 7000 TL – 12000 TL arasındadır. Kullanılan yöntem sperm DNA hasar testinin fiyatını belirlemektedir.

Sperm DNA hasar testinin fiyatı, testin hangi yöntemle (TUNEL, SCSA, Halosperm, Comet) yapıldığına, kullanılan cihaz ve kitlere göre değişkenlik gösterebilir.

• Yöntem farklılığı: TUNEL ve Comet gibi daha ileri analiz yöntemleri, Halosperm testine kıyasla genellikle daha yüksek maliyetlidir.
• Laboratuvar altyapısı: Üniversite hastaneleri, özel hastaneler ve özel laboratuvarlar arasında fiyat farkı olabilir.
• Sonuç süresi ve raporlama hizmeti: Hızlı sonuç veren ve detaylı rapor sunan merkezlerde fiyat biraz daha yüksek olabilir.
• Bölgesel farklılıklar: İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyükşehirlerde fiyatlar diğer illere göre genellikle daha yüksektir.

Laboratuvar seçerken sadece fiyatı değil, testin güvenilirliğini, kullanılan yöntemi ve uzman doktor desteğini dikkate almak gerekir.

İstanbul Mavi Laboratuvarlar Grubu Çapa, Ataköy, Beykent, Kozyatağı şubelerimizde en güncel teknoloji ile sperm DNA hasar testi yaptırabilirsiniz. Detaylı bilgi ve fiyat için bizimle iletişime geçebilirsiniz.